Basisboek interne communicatie

In het Basisboek Interne Communicatie maak je kennis met de essentie van interne communicatie. Het is eveneens een praktisch bruikbaar fundament om de communicatie in een organisatie (-onderdeel) te verbeteren. Interne communicatie is voor veel organisaties een aandachtspunt in het beleid. Terecht, want intern je zaakjes op orde hebben is een belangrijke voorwaarde om extern (nog) beter te kunnen presteren.

Deze geheel herziene achtste editie van het Basisboek is opgebouwd uit drie delen.
Deel I beschrijft de context door een kennismaking met organisaties en veranderingen daarbinnen.
Deel II besteedt aandacht aan de communicatie in organisaties en aan twee visies op interne communicatie. Vervolgens komen in deel III vijf aspecten aan de orde:

- Onderzoek naar interne communicatie
- Communicatief veranderen
- Digitale interne communicatie
- Naar een communicatieve organisatie
- De IC-professional in een communicatieve organisatie.

Als een 'tweede scherm' hoort bij het boek een uitgebreide website
www.internecommunicatie.vangorcum.nl. Docenten en studenten vinden daar aanvullend materiaal, waarnaar in het boek regelmatig wordt verwezen. Denk aan casuïstiek, verhelderende artikelen,(links naar) filmpjes, checklists en handige modellen, alle gerangschikt per hoofdstuk.

Het Basisboek Interne Communicatie is vooral bestemd voor studenten Communicatie en cursisten van uiteenlopende beroepsopleidingen. Maar het is ook goed bruikbaar voor communicatieprofessionals die willen weten hoe interne communicatie kan bijdragen aan het communicatiebeleid.

Als een ‘tweede scherm’ hoort bij het boek een uitgebreide website
www.internecommunicatie.vangorcum.nl. Docenten en studenten vinden daar aanvullend materiaal, waarnaar in het boek regelmatig wordt verwezen. Denk aan casuïstiek, verhelderende artikelen,(links naar) filmpjes, checklists en handige modellen, alle gerangschikt per hoofdstuk.

Erik Reijnders schreef het boek ditmaal samen met vier co-auteurs, specialisten op deelgebieden van interne communicatie: Marius Hogendoorn, Arnold Koning, Conny de Laat en Lysbeth van Silfhout.

Voorwoord
Inleiding

1 Context van interne communicatie
1.1 Een organisatie: wat is dat eigenlijk?
1.1.1 Verschillende soorten organisaties
1.1.2 Ik kom binnen en ik zie….
1.1.3 De organisatie en haar omgeving
1.2 Wat gebeurt nou werkelijk in een organisatie?
1.2.1 De eerste bril: de zichtbare en de onzichtbare organisatie
1.2.2 De tweede bril: het partijenmodel en het systeemmodel
1.2.3 Politiek gedrag
1.2.4 Verborgen regels
1.2.5 Het ondertussen
1.3 De veranderende organisatie
1.3.1 Ontwerpbenadering
1.3.2 Ontwikkelbenadering
1.3.3 Ambities bijstellen!
Samenvatting

2 Communicatie in organisaties
2.1 Naar een beter communicatiemodel
2.2 Definitie van communicatie
2.3 Definitie van interne communicatie 
2.4 Verwarring over interne communicatie 
2.5 Doelen en functies van interne communicatie 
2.5.1 Doelen van interne communicatie 
2.5.2 Functies van interne communicatie 
2.6 Soorten informatie 
2.7 Informatiebehoefte 
2.8 Verschijningsvormen van interne communicatie 
2.8.1 Lijncommunicatie als informatiedoorgeefprincipe 
2.8.2 Omdenken in lijncommunicatie: van informeren naar communiceren 
Samenvatting

3 Twee visies op interne communicatie
3.1 Communicatiemanagement 
3.2 Actievisie op interne communicatie 
3.2.1 Beschrijving van de actievisie 
3.2.2 Strategic alignment 
3.2.3 Reputatie en internal branding 
3.2.4 Communicatiemiddelen in de actievisie 
3.2.5 Waarde van de actievisie 
3.2.6 Kritiek op de actievisie 
3.3 Interactievisie op interne communicatie 
3.3.1 De organisatie als babbelbox 
3.3.2 Naar een communicatievere organisatie 
3.3.3 Betekenisgeving en het sociaal constructivisme 
3.3.4 Informele communicatie 
3.3.5 Storytelling 
3.3.6 Kritiek op de interactievisie 
3.4 Actie- en interactievisie verbonden 
Samenvatting 

4 Onderzoek
4.1 Inleiding 
4.2 Motieven voor onderzoek 
4.3 Bronnen van informatie 
4.3.1 Inleiding 
4.3.2 Informatie uit onpersoonlijke bronnen 
4.3.3 Informatie uit persoonlijke bronnen 
4.4 Ontwerp van onderzoek 
4.4.1 Wat is de bijdrage van onderzoek? 
4.4.2 Wat is verkennend onderzoek? 
4.4.3 Wat is ontwikkelingsonderzoek? 
4.4.4 Wat is evaluatieonderzoek? 
4.5 Uitvoering van onderzoek 
4.5.1 Inleiding 
4.5.2 Wat is de probleemstelling? 
4.5.3 Welke methoden zijn er? 
4.5.4 Welke technieken zijn er? 
4.5.5 Welke instrumenten zijn er? 
4.5.6 Speciale vraagstellingen 
4.5.7 Een globale fasering 
4.5.8 Communicatie over onderzoek 
Samenvatting 

5 Communicatief veranderen: de rol van interne communicatie bij organisatieverandering
5.1 Inleiding 
5.2 Waarom veranderen organisaties? 
5.3 Twee wetenschappelijke stromingen over verandermanagement 
5.3.1 Lewin: organisatieverandering in drie stappen: unfreeze – change – refreeze 
5.3.2 Het achtstappenmodel voor organisatieverandering van Kotter 
5.3.3 Vormen van interne communicatie 
5.3.4 Informeren, dialoog of co-creëren 
5.4 Interne communicatie als succesfactor van veranderingen 
5.4.1 Veranderverhalen als start van de verandering 
5.5 Interne communicatie bij verandering 
5.5.1 De leidinggevende als boegbeeld van de verandering 
5.5.2 Voorkom radiostiltes 
5.5.3 Communicatief veranderen: de organisatie klaarmaken om te veranderen 
Samenvatting

6 Digitale interne communicatie
6.1 De impact van digitalisering 
6.1.1 Kenmerken van digitale interne communicatie 
6.1.2 Effecten van digitalisering op de interne communicatie 
6.1.3 Trends en ontwikkelingen in het werkveld 
6.2 Hoe zet je digitale media in voor interne communicatiedoeleinden? 
6.2.1 Verankering in strategie en middelenmix 
6.2.2 De digitale werkplek 
6.2.3 Interne sociale media 
6.2.4 Activatie en adoptie 
6.3 Hoe organiseer je digitale interne communicatie? 
6.3.1 Specialistische taakgebieden 
6.3.2 Samenwerking en samenhang 
Samenvatting 

7 Naar een communicatieve organisatie
7.1 Wat is een communicatieve organisatie? 
7.2 De cruciale rol van direct leidinggevenden 
7.3 Versterken van communicatiekracht 
7.4 Creëren van effectieve ontmoetingen 
7.5 Van plan tot scrum 
7.5.1 Het communicatieplan 
7.5.2 De scrumwerkwijze 
7.6 Waarde toevoegen 
Samenvatting 151

8 De IC-professional in een communicatieve organisatie
8.1 Bijdragen aan een communicatieve organisatie 
8.2 De communicatieadviseur als vakinhoudelijk expert 
8.3 Van communicatieadviseur naar communicatief adviseren 
8.3.1 Strategisch procesontwerp maken 
8.3.2 Communicatief faciliteren 
8.3.3 Begeleiden en coachend adviseren 
8.4 Perspectieven op leren communiceren 
8.4.1 Leerstadia 
8.4.2 Leerfasen en leerstijlen 
8.4.3 Communicatie- & gedragsstijlen (LIFO®) 
8.5 Communicatief leiderschap gevraagd! 
8.6 Werken aan je ontwikkeling: het 4kennenmodel 
Samenvatting 

Aanbevolen literatuur 
Over de auteurs