Leren in vijf dimensies

Veel scholen in het voortgezet onderwijs weten de weg naar Leren in vijf dimensies te vinden. Leren in vijf dimensies vormt de praktijkuitwerking van jarenlang wetenschappelijk onderzoek naar leren en onderwijzen. Scholen kunnen er dan ook direct mee aan de gang. 

De Amerikaanse onderzoeker Robert J. Marzano ontwierp een praktisch model, Dimensions of learning, waarin hij de nieuwe inzichten uit de leertheorie vertaalde naar praktische instrumenten waarmee docent, docent in opleiding en leerling aan de slag kunnen. Het model onderscheidt vijf dimensies, die samen complexe leerprocessen beschrijven:
1. zin in leren krijgen: motivatie;
2. nieuwe kennis verwerven en integreren in wat je al weet;
3. die nieuwe kennis verbreden en verdiepen;
4. met die kennis onderzoek doen;
5. leren jezelf te reguleren: reflectie.

Geïnspireerd door het werk van Marzano schreef lerarenopleider Wietske Miedema Leren in vijf dimensies, een volledig op de Nederlandse situatie toegespitste bewerking voor de moderne lespraktijk in het voortgezet onderwijs. In deze zevende, geheel herziene editie, heeft ze de nieuwste onderzoeksgegevens van Marzano verwerkt en gaat ze onder andere dieper in op motivatie en zelfregulatie. Ze schreef een nieuw hoofdstuk: ‘Schoolsucces voor iedereen!’ Hierin combineert ze inzichten over professionele leergemeenschappen op school met ervaringen over activerende didactiek en formatieve evaluatie. Docenten blijken het overgrote deel van hun tijd te besteden aan dimensie 2: nieuwe kennis verwerven en integreren. Wietske Miedema laat zien dat het mogelijk is evenveel tijd aan dimensie 2, 3 en 4 te besteden: dan wordt het onderwijs weer spannend voor docent en voor leerling. Ze behandelt de achterliggende theorie, maar geeft vooral veel pedagogische en didactische uitwerkingen en échte voorbeelden uit alle schooltypen: van vmbo tot vwo.

Met behulp van Leren in vijf dimensies kunnen docenten makkelijk lessen met activerende didactiek ontwikkelen. Het boek staat vol met werkvormen, ook om leerlingen kritisch te leren denken en onderzoek te doen. Het boek pleit voor een afwisseling tussen directe instructie en het intensief begeleiden van zelfstandig leren.

Robert Marzano is dé specialist op het gebied van leertheorie en met name bekend vanwege zijn vertaling van onderzoek en theorie naar praktische toepassingen in de klas. Hij is (mede)oprichter en wetenschappelijk directeur van Marzano Research in Colorado, VS.

Wietske Miedema werkt als adviseur ‘Innovatie’ aan het Marcanticollege, een binnenstadschool in Amsterdam. Daarvoor was ze onderzoeksdocent bij de masteropleidingen van de Hogeschool van Amsterdam, Domein Onderwijs en Opvoeding. Als opleider en als nascholer heeft zij Leren in vijf dimensies met succes in praktijk gebracht.